Cambodian diaspora in Japan share their histories

Rei Foundation Limited has partnered once more with Cambodian artist and photographer Kim Hak on a fourth iteration of his Alive series. Alive IV is a project and exhibition shown in Tokyo and Yokohama that features approximately 40 photographs and accompanying texts that centre on the personal belongings of people who fled Cambodia during and after the civil unrest of the 1970s, who now reside in Japan.

Many Cambodians were forced to flee their country to escape oppression, massacre and war under the Khmer Rouge regime of the 1970s. They left their homes with few possessions: only the most valuable or practical items were brought along on this difficult journey. From 1975 to 1997 around 260,000 Cambodians resettled all over the world.

Born in 1981, Kim Hak became interested in this period of history and the personal memories of what happened to his parents' generation. In 2014 he started visiting survivors of the Khmer Rouge era and documenting their belongings and their stories. Beginning by interviewing his own parents in Battambang, Cambodia, Alive has since developed into chapters in Brisbane, Australia in 2015, and in Auckland, New Zealand in 2018 (also supported by Rei Foundation), creating opportunities for dialogue between individuals and generations about the experiences of survivors in these communities.

カンボジアの写真家キム・ハクの「生きる」シリーズ第4章制作にあたり、レイ・ファウンデーションは作家と再びパートナーシップを組みました。「生きるIV」は、1970年代にカンボジアで起きた内戦の戦中と戦後に国を逃れ、現在日本に住んでいる人たちの所持品に焦点をあて、約40点の写真とそれに伴う文章を展示した企画です。展覧会は東京と横浜で開かれました。

1970年代のクメール・ルージュ政権下で起きた抑圧、大量虐殺、戦争から逃れるために、多数のカンボジア人がやむなく祖国を離れました。家を出た時の持ち物は僅かです。一番大切な物や実用的な物だけ携えて困難な旅に出ました。1975年から1997年までにおよそ26万人のカンボジア人が世界各地に移住しました。

1981年生まれのキム・ハクは、この時代の歴史と、両親の世代が体験した一人ひとりの記憶に興味を持ちました。2014年に彼はクメール・ルージュの時代を生き延びた人たちを訪ね、彼らの所持品と物語を記録し始めます。先ず、カンボジアのバッタンバン市に住む自分の両親に話を聞きに行きました。その後「生きる」プロジェクトはシリーズに発展し、2015年はオーストラリアのブリスベン、2018年はニュージーランドのオークランド（日本と同じくレイ・ファウンデーションがサポート）で第2章、3章を制作し、各コミュニティの生存者たちの体験について個人間、世代間で対話する機会を作りました。

Rei Foundation Limited បានសហការជាមួយសិល្បករថតរូបសញ្ជាតិកម្ពុជា​ គឹម ហាក់ ជាថ្មីម្តងទៀត សម្រាប់គម្រោងរស់រាន ជំពូក៤។ «រស់រាន ជំពូក៤» គឺជាគម្រោង និងពិព័រណ៍រូបថតដែលបានតាំងបង្ហាញនៅទីក្រុងតូក្យូ និងយូកូហាម៉ា ដោយរំលេចស្នាដៃរូបថតប្រមាណ៤០សន្លឹក អមជាមួយនឹងអត្ថបទ​ដែលបរិយាយអំពីរបស់របរផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជា អំឡុងពេល និងបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ហើយដែលសព្វថ្ងៃ​ ពួកគេកំពុងរស់នៅក្នុងទឹកដីប្រទេសជប៉ុន។ 

ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើននាក់ត្រូវបង្ខំចិត្តភៀសខ្លួនចេញពីមាតុភូមិរបស់ខ្លួន ដើម្បីគេចចេញពីការគាបសង្កត់ ការសម្លាប់រង្គាល​ និងភ្លើងសង្រ្គាម ក្រោមរបបខ្មែរក្រហមនាទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០។ ពួកគេបានចាកចេញពីផ្ទះសម្បែង ជាមួយនឹងរបស់របរផ្ទាល់ខ្លួនបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។ ពួកគេយកតែរបស់ដែលមានតម្លៃបំផុត ឬសម្ភារដែលអាចប្រើការបានសម្រាប់ដំណើរដ៏សែនលំបាកនេះ។​ មានប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណ ២៦ ម៉ឺននាក់ បានតាំងទីលំនៅនៅពាសពេញពិភពលោក គិតពីចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ ១៩៩៧។ 

កើតក្នុងឆ្នាំ​១៩៨១ លោក គឹម ហាក់ ចាប់អារម្មណ៍នឹងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសម័យកាល និងរឿងរ៉ាវដែលបានកើតឡើងក្នុងជំនាន់ឪពុកម្តាយលោក។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ លោកចាប់ផ្តើមសួរនាំអ្នកដែលរស់រានពីរបបខ្មែរក្រហម ហើយចងក្រងអំពីរបស់របរ និងរឿងរ៉ាវដែលផ្សារភ្ជាប់នឹងរបស់អស់ទាំងនោះ។ គម្រោង «រស់រាន»​ ផ្តើមឡើងដោយសារការសម្ភាសឪពុកម្តាយលោកដែលរស់នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ប្រទេសកម្ពុជា ហើយពីពេលនោះមក​ គម្រោងនេះក៏បានវិវឌ្ឍទៅជាជំពូកៗ ពីទីក្រុងប្រ៊ីសប៊ែន ប្រទេសអូស្ត្រាលីក្នុងឆ្នាំ២០១៥ និងនៅទីក្រុងអូកខ្លិន ប្រទេសនូវែលហ្សេឡង់ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ (ដោយទទួលការគាំទ្រពី Rei Foundation ផងដែរ) បង្កើតឱ្យមានការសន្ទនារវាងមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ និងរវាងជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត អំពីបទពិសោធន៍របស់អ្នកដែលនៅរស់រាននៅក្នុងសហគមន៍ទាំងអស់នោះ។​

In 2020, Kim Hak travelled to Japan on a fellowship from the Japan Foundation Asia Center with the goal of meeting and creating work with Cambodian communities in Japan. Alive IV, the fourth chapter in the series, is structured around the stories of 13 Cambodian families, which include both former international students unable to return to their country due to the turmoil in Cambodia in the 1970s, and those who came to Japan as refugees in the 1980s having been displaced by Khmer Rouge.

Their possessions, such as watches, family photos and earrings, operate as vessels for memories from their homeland, their journeys to escape and their experiences as exiles. Kim Hak visited with each family, in Kanagawa, Tokyo and Saitama prefectures. First he interviewed them, and then photographed important objects they had retained during their journeys of resettlement. Alongside the photographs Kim Hak also created a written text that tells the story of the object, and by extension, the person.

キム・ハクはジャパン・ファウンデーション・アジア・センターから奨学金を得て2020年に日本を訪れました。来日の目的は日本のカンボジア人コミュニティの人たちに会い創作活動をする事です。このシリーズの第4章「生きるIV」はカンボジア系の13家族で構成されています。その中には、1970年代のカンボジア紛争のために帰国できなくなった元留学生と、クメール・ルージュによって国を追われ、1980年代に難民として日本に来た人たちが含まれています。

彼らの腕時計、家族の写真、イヤリングなどの所持品には、故郷、逃亡の旅、異郷での体験の記憶が詰まっています。キム・ハクは神奈川県、東京都、埼玉県に住むカンボジア系家族を一軒ずつ訪問しました。まず話を聞き、それから新天地を探す旅の間持ち歩いた大切な所持品の写真を撮影しました。キム・ハクは写真に添える文章も書き、被写体にまつわる物語、ひいては持ち主の物語を伝えます。

ក្នុងឆ្នាំ២០២០ លោក គឹម ហាក់ បានធ្វើដំណើរទៅប្រទេសជប៉ុនតាមរយៈកម្មវិធី fellowship មួយ​ ក្នុងគោលបំណងជួប និងបង្កើតស្នាដៃជាមួយសហគមន៍ខ្មែរក្នុងប្រទេសជប៉ុន​ ដែលគម្រោងនេះគាំទ្រដោយមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ីនៃមូលនិធិជប៉ុន​។ គម្រោង «រស់រាន ជំពូក៤» ចងក្រងឡើងដោយពណ៌នាអំពីរឿងរ៉ាវប្រជាជនខ្មែរ១៣គ្រួសារ ដែលក្នុងនោះរួមមាន៖ អតីតនិស្សិតអន្តរជាតិដែលមិនអាចត្រឡប់ទៅមាតុភូមិពួកគេវិញបាន ដោយកត្តាចលាចលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ និងអ្នកដែលបានមកដល់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនដោយសាររបបខ្មែរក្រហម។ របស់របរផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេដូចជា៖ នាឡិកាដៃ រូបថតគ្រួសារ និងក្រវិល គឺប្រដូចទៅនឹងសំពៅមួយដែលផ្ទុកទៅដោយអនុស្សារីយ៍អំពីស្រុកកំណើត ដំណើរភៀសខ្លួន និងបទពិសោធន៍របស់ពួកគេជានិរទេសជន។ គឹម ហាក់ បានសាកសួរគ្រួសារនីមួយៗនៅកាណាហ្គាវ៉ា តូក្យូ និងសៃតាម៉ា។ ដំបូង លោកបានសម្ភាសពួកគេ រួចលោកបានថតរូបរបស់របរសំខាន់ៗដែលពួកគេបានរក្សាទុក ក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅការតាំងទីលំនៅសាជាថ្មី។ អមជាមួយនឹងការថតរូប គឹម ហាក់ ក៏បានសរសេរអត្ថបទដែលរៀបរាប់អំពីរបស់របរ ភ្ជាប់ទៅនឹងរឿងរ៉ាវមនុស្ស។ 

Penn Setharin’s story
ペン・セタリンの物語

Many Cambodians living in Japan were there on study visas when the Khmer Rouge took over the country. They found themselves stranded in a foreign country, a place they had planned to be only temporarily.

Penn Setharin grew up in Phnom Penh, the oldest of eight siblings and an excellent student – her mother was a teacher. In 1974, Setharin became the first woman in Cambodia to receive a scholarship to study in Japan. After a year, she heard she could continue studying in Japan and wrote to her mother with the news, but heard nothing back, which was worrying. Eventually, Japanese newspapers began to report that Cambodia had fallen under the Khmer Rouge.

During this difficult period, she lost all contact with her family, but learnt of what was happening in vivid dreams. In one, she was picking papayas at her house in Phnom Penh. Suddenly, to her total confusion, Khmer Rouge soldiers started shooting. In another, she dreamed of being a journalist, interviewing her own mother. She asked how many children she had lost during the Khmer Rouge, and her mother replied that she had lost four children, but the other three had survived.

Between 1975 and 1979, Setharin volunteered in refugee camps as a translator with a group of Japanese volunteers. It was during this time she found a cousin and three of her siblings, and, confirming her dream, she learnt that her remaining four siblings and her parents had all died. She brought her surviving siblings to live in Japan together. Setharin took part in Kim Hak’s project, sharing her story and important objects. One image shows Setharin reading, with papayas, in reference to her premonition, sitting in the background. Setharin remains a scholar, dividing her time between Japan and Cambodia, where teaches Anthropology and Methodology of Translation at Royal University of Phnom Penh.

クメール・ルージュが政権を握った時に日本に住んでいたカンボジア人の多くは学生ビザで来ていました。一時的な滞在先と考えていた異国に、彼らは取り残されてしまいます。

ペン・セタリンはプノンペン育ちで8人きょうだいの長子です。成績優秀で母は教師でした。1974年にセタリンはカンボジア人女性で初めて日本で勉強をする奨学金を授与されました。一年留学した後、日本で勉学を続ける事ができると聞き、その知らせを母に伝えるために手紙を書きましたが、母から返事がなく心配しました。その後、カンボジアはクメール・ルージュの支配下に置かれたと日本の新聞が報道するようになります。

この辛い時代に家族と音信不通になりましたが、セタリンは迫真的な夢を見るようになり、国で何が起きているか理解しました。ある夢の中では、彼女はプノンペンの自宅でパパイヤを収穫しています。突然大混乱になりクメール・ルージュの兵が発砲し始めます。別の夢では彼女は記者になり、自分の母親をインタビューしています。クメール・ルージュの時代に何人子どもを失くしたかと聞くと、4人失い3人生き残ったと母は答えました。

1975年から79年まで、セタリンは日本人ボランティアと共に難民キャンプで通訳ボランティアをしました。この間にいとこ1人ときょうだい3人が見つかり、夢で見た通りきょうだい4人と両親が亡くなった事を知りました。生き残った3人のきょうだいと日本で一緒に暮らすため、セタリンは彼らを呼び寄せます。セタリンはキム・ハクのプロジェクトに参加し、彼女の物語と大切にしていた所持品を、作品を見る人と分かち合います。1枚の写真ではセタリンは本を読んでいます。彼女の予感を象徴して背景にパパイヤがあります。セタリンは現在も教授を務め、日本とカンボジアを行き来しながら王立プノンペン大学で文化人類学と翻訳方法論を教えています。

រឿងរ៉ាវរបស់លោកស្រី ស្វាយ សេដ្ឋារិន 

និស្សិតខ្មែរជាច្រើនដែលរស់នៅប្រទេសជប៉ុនកាន់ទិដ្ឋាការសិក្សា នៅពេលដែលខ្មែរក្រហមចូលគ្រប់គ្រងប្រទេស។ ពួកគេយល់ថាខ្លួនកំពុងជាប់គាំងនៅលើទឹកដីបរទេស ជាទីកន្លែងដែលពួកគេគ្រោងថានឹងរស់នៅត្រឹមរយៈពេលបណ្តោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ។ 

ធំដឹងក្តីឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញ លោកស្រី ប៉ែន សេដ្ឋារិន ជាកូនស្រីច្បងនៃគ្រួសារដែលមានកូនប្រាំបីនាក់ និងជាសិស្សពូកែមួយរូបផង។ លោកស្រីមានម្តាយធ្វើជាគ្រូបង្រៀន។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤ យុវនារីសេដ្ឋារិនក្លាយជាស្ត្រីខ្មែរទីមួយដែលទទួលបានអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សាក្នុងប្រទេសជប៉ុន។ រៀនបានមួយឆ្នាំ នាងឮថា នាងអាចបន្តការសិក្សាក្នុងប្រទេសជប៉ុនបន្តទៀត នាងក៏បានសរសេរសំបុត្រទៅជម្រាបម្តាយនាងអំពីដំណឹងនេះ ប៉ុន្តែនាងមិនបានទទួលដំណឹងឆ្លើយតបវិញឡើយ ជាហេតុធ្វើឱ្យនាងព្រួយបារម្ភ។ ក្រោយមក កាសែតជប៉ុនចាប់ផ្តើមរាយការណ៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាបានធ្លាក់ក្រោមរបបដឹកនាំរបស់ខ្មែរក្រហម។

នៅក្នុងពេលវេលាដ៏សែនលំបាកនេះ នាងបាត់ដំណឹងសូន្យឈឹងពីគ្រួសារនាង ប៉ុន្តែនាងបានដឹងអំពីស្ថានការណ៍ដែលកំពុងកើតឡើងតាមរយៈយល់សប្តិដែលហាក់នៅនឹងមុខ។ ក្នុងយល់សប្តិមួយនោះ នាងកំពុងបេះល្ហុងនៅផ្ទះនាងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ភ្លាមៗនោះ នាងស្ថិតក្នុងសភាពភាន់ភាំង ហើយទាហានខ្មែរក្រហមក៏ចាប់ផ្តើមបាញ់សម្រុក។ ក្នុងយល់សប្តិមួយទៀត នាងសុបិនឃើញថានាងជាអ្នកកាសែតមួយរូបដែលកំពុងសម្ភាសម្តាយនាង។ នាងបានសាកសួរម្តាយនាងថា តើគាត់បានបាត់បង់កូនប៉ុន្មាននាក់ក្នុងអំឡុងសម័យខ្មែរក្រហម ហើយម្តាយនាងក៏ឆ្លើយថា គាត់បានបាត់បង់កូនចំនួនបួននាក់ ហើយកូនបីនាក់ផ្សេងទៀតរស់រាននៅឡើយ។ 

ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥ និង១៩៧៩ សេដ្ឋារិនបានធ្វើការស្ម័គ្រចិត្តក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួនជាអ្នកបកប្រែជាមួយនឹងក្រុមស្ម័គ្រចិត្តជនជាតិជប៉ុន។ គឺអំឡុងពេលនេះហើយដែលនាងបានជួបនឹងបងប្អូនជីដូនមួយម្នាក់ និងបងប្អូនបង្កើតបីនាក់របស់នាង ដែលបញ្ជាក់ដូចក្នុងសុបិន។ នាងបានដឹងថា បងប្អូនបួននាក់ផ្សេងទៀត និងឪពុកម្តាយនាងបានស្លាប់ទាំងអស់។ នាងបានយកបងប្អូនដែលនៅរស់រានទាំងបីនាក់ ទៅរស់នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនជាមួយគ្នា។ លោកស្រី សេដ្ឋារិន បានចូលរួមក្នុងគម្រោងរបស់សិល្បករ គឹម ហាក់ ដោយលោកស្រីបានចែករម្លែករឿងរ៉ាវរបស់លោកស្រី និងរឿងរ៉ាវអំពីរបស់របរសំខាន់ៗមួយចំនួនផងដែរ។ រូបមួយបង្ហាញពីលោកស្រីកំពុងអានសៀវភៅ ដោយមានរូបល្ហុងពីរផ្លែលើផ្ទាំងខ្មៅខាងក្រោយ​ តំណាងឱ្យប្រផ្នូលរបស់លោកស្រី។ លោកស្រី សេដ្ឋារិន ជាអ្នកប្រាជ្ញមួយរូប ដែលបែងចែកពេលវេលាទាំងនៅជប៉ុនផង និងកម្ពុជាផង ដោយលោកស្រីបង្រៀនមុខវិជ្ជានរវិទ្យា និងវិធីសាស្ត្រនៃការបកប្រែនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ។ 

Sok Phorn’s story
ソック・ポーンの物語

Sok Phorn’s objects give us some insights into the industriousness of people living in refugee camps after the Khmer Rouge fell. Phorn became an adult while in the camps, tailoring dresses (like the one pictured above) to fit her small frame.

Phorn married at 18, and her husband ran a business recording cassette tapes with old Khmer songs, to sell in the camp. In 1997 the pair received news that they could move to Japan. Phorn’s husband packed around 300 cassette tapes with him hoping to continue the business in Japan, but Cambodians in Japan were no longer interested in old Khmer songs, so the business couldn’t succeed. The couple kept the cassette tapes in their home anyway, unwilling to throw them out.

ソック・ポーンの持ち物は、クメール・ルージュ崩壊後に難民キャンプに住んでいた人たちの勤勉さを表わしています。ポーンはキャンプで成人し、自分の小柄な体格に合わせて（上の写真のような）ドレスを仕立てました。

ポーンは18歳で結婚し、古いクメールの歌をカセットテープに録音してキャンプ内で売る商売を夫婦で営みました。1997年に日本に移住できるという知らせを受け取ると、彼女の夫は約300本のカセットテープを荷物に詰めます。日本でも同じ商売を続けたいと思っていたのです。しかし、日本に住むカンボジア人は古いクメールの歌にもう興味がなく、商売は成功しませんでした。夫婦はテープを捨てる事ができず、今でも家に残っています。

រឿងរ៉ាវរបស់ លោកស្រី សុខ ភ័ណ

របស់របរផ្ទាល់ខ្លួនរបស់សុខ ភ័ណ ឆ្លុះបញ្ចាំងតថភាពនៃភាពឧស្សាហ៍នៃអ្នកដែលរស់នៅក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួន បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំទៅ។ កញ្ញា ភ័ណបានក្លាយជានារីជំទង់មួយរូប ខណៈនៅជំរំជនភៀសខ្លួន នាងដេរឈុតសម្លៀកបំពាក់ (ដូចបង្ហាញនៅរូបខាងលើ) ដើម្បីឱ្យស៊ីគ្នានឹងរូបរាងដ៏តូចរបស់នាង។

យុវនារី ភ័ណ បានរៀបការនៅអាយុ១៨ឆ្នាំ ហើយប្តីរបស់នាងមានរបរថតចម្លងកាសែតចម្រៀងចាស់ៗ ដើម្បីយកទៅលក់នៅជំរំ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៧ ប្តីប្រពន្ធមួយគូនេះបានទទួលដំណឹងថា ពួកគេអាចផ្លាស់ទីទៅរស់នៅប្រទេសជប៉ុន។ ប្តីរបស់ភ័ណប្រឹងស្ពាយកាសែតចម្រៀងចម្លងចាស់ៗប្រហែល៣០០មកតាមខ្លួន ដោយសង្ឃឹមថាអាចបន្តរបរខ្លួននៅប្រទេសជប៉ុន ប៉ុន្តែប្រជាជនខ្មែរនៅប្រទេសជប៉ុនលែងមានចំណូលចិត្តស្តាប់បទចម្រៀងខ្មែរចាស់ៗទៀតហើយ ដូច្នេះ របរនេះមិនអាចដំណើរការទៅបានដោយជោគជ័យឡើយ។ ទោះជាបែបនេះក្តី ប្តីប្រពន្ធមួយគូនេះបន្តរក្សាកាសែតចម្រៀងនៅផ្ទះរបស់ខ្លួន ហើយមិនធ្លាប់គិតចង់បោះវាចោលឡើយ។ 

Hagiwara Kanna's story
萩原カンナの物語

Hagiwara Kanna, whose Cambodian name is Chheang Seng Teakkhena, was a child when Phnom Penh fell to the Khmer Rouge in 1975. During her childhood she was separated from her family, forced to work in a children’s unit, and traveled great distances to reach camps and reunite with family members; she witnessed terrible suffering of her fellow refugees during this time. Her aunt, who lived in Japan, eventually found her and brought her to live in Japan.

Cambodian families who came to Japan as refugees often faced discrimination as their families tried to access housing, jobs and education. Kanna’s family were among the first Cambodian refugee families to live in Japan, settling in Totori prefecture. When Kanna and her cousin tried to attend in the local school, initially the school would not allow them to enrol because they were refugees. The incident was covered in newspapers and on television. Kanna remembers that they had to visit the provincial hall to debate the issue. They were eventually allowed to join the school, but it was a traumatic time for Kanna. “As refugees, we only wanted happiness in the new land after we had experienced war and many difficulties.”

萩原カンナのカンボジア名はチアンセン・テアッケナーと言います。1975年にプノンペンがクメール・ルージュの手に落ちた時まだ子どもでした。小さい時に家族から引き離され、子どもの部隊で強制的に働かされました。難民キャンプまで長い距離を旅して家族と再会します。この間に難民の過酷な苦しみを目撃しました。最後には、日本に住んでいた叔母が彼女を探し出し、日本へ連れて来ました。

難民として日本に来たカンボジア人家族は、家探し、職探し、教育などの面で度々差別されました。カンナの家族は日本に住む事になったカンボジア難民の中でも初期の移住者家族で、鳥取県に落ち着きました。カンナと彼女のいとこが地元の学校に入ろうとすると、難民である事を理由に学校が最初は受け入れを拒否しました。この問題は新聞やテレビで報道され、抗議するために地方の役所へ行った事をカンナは覚えています。結局学校が入学を許可しましたが、この事はカンナの心に深い傷を残しました。「戦争と沢山の苦難を経験した後、私たちは難民として、新天地での幸福だけ望んでいました。」

រឿងរ៉ាវរបស់ ហាហ្គីវ៉ារ៉ា ខាន់ណា

ហាហ្គីវ៉ារ៉ា ខាន់ណា ដែលមានឈ្មោះជាខ្មែរថា ជាង សេងទក្ខិណា នៅជាកុមារីនៅឡើយ ពេលដែលទីក្រុងភ្នំពេញធ្លាក់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហមក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥។ ក្នុងអំឡុងកុមារភាព នាងត្រូវបានបំបែកចេញពីគ្រួសារ និងត្រូវបង្ខំឱ្យធ្វើការក្នុងកងកុមារ ហើយត្រូវធ្វើដំណើរដ៏សែនឆ្ងាយទម្រាំដល់ជំរំ រួចនាងបានជួបជុំជាមួយសមាជិកគ្រួសារវិញ។ នាងបានឃើញផ្ទាល់ភ្នែកនូវការឈឺចាប់ដ៏ខ្លោចផ្សានៃជនភៀសខ្លួនដទៃទៀតក្នុងអំឡុងពេលនោះ។ ក្រោយមក មីងរបស់នាងដែលសព្វថ្ងៃកំពុងរស់នៅប្រទេសជប៉ុន បានជួបនាង រួចនាំនាងមករស់នៅប្រទេសជប៉ុន។ 

គ្រួសារខ្មែរដែលមកប្រទេសជប៉ុនក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនតែងតែជួបនឹងបញ្ហាការមើលងាយ ដោយសារតែ ពួកគេព្យាយាមរកផ្ទះស្នាក់នៅ ការងារ និងការសិក្សាផង។ គ្រួសាររបស់ខាន់ណាស្ថិតក្នុងចំណោមគ្រួសារខ្មែរដំបូងបង្អស់ដែលមកជ្រកកោនក្នុងប្រទេសជប៉ុន នៅខេត្តតូតូរិ។ ពីដំបូងឡើយ នៅពេលដែលខាន់ណា និងបងប្អូនជីដូនមួយនាងព្យាយាមចូលរៀននៅសាលា សាលាមិនអនុញ្ញាតិឱ្យពួកគេចុះឈ្មោះចូលរៀនទេ ដោយហេតុថា ពួកគេគឺជាជនភៀសខ្លួន។ រឿងរ៉ាវនេះត្រូវបានចុះផ្សាយក្នុងទំព័រកាសែត និងផ្សព្វផ្សាយតាមទូរទស្សន៍។ ខាន់ណាចាំថា ពួកគេត្រូវទៅសាលាខេត្តដើម្បីជជែកអំពីបញ្ហានេះ។ ចុងក្រោយ គេបានអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេចូលរៀន ប៉ុន្តែវាជាពេលវេលាដែលប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តមួយសម្រាប់ខាន់ណា។ «ជាជនភៀសខ្លួន ពួកយើងបានឆ្លងកាត់ភ្លើងសង្គ្រាម និងទុក្ខលំបាកជាច្រើន​ មកដល់ដីថ្មី​ ពួកយើងសុំត្រឹមតែក្តីសុខទេ។» 

Kim Hak’s Alive IV was shown at Spiral Gallery in Tokyo from 19 to 28 August and at Elevated Studio Site-A Gallery in Yokohama from 9 to 25 September in 2022. Along with well attended openings, the exhibitions were complemented with events that included Cambodian cultural performances, public talks, workshops with community youth and tours for local media.

The exhibition has provided an opportunity for both Cambodian communities in Japan and Japanese audiences to engage in new conversations about the diverse experiences of Cambodian migrants during and in the aftermath of the Khmer Rouge regime. It is the hope of Rei Foundation Limited that these conversations help us all move towards a world of greater understanding and acceptance across physical and cultural boundaries.

キム・ハクの「生きるIV」は、2022年8月19日から28日まで東京のスパイラルガーデンで、同年9月9日から25日まで横浜の高架下スタジオSite-Aギャラリーで展示されました。多数の来場者を迎えたオープニングを始め、カンボジアの文化芸能、講演、地域の青少年向けのワークショップ、地域のマスコミを対象とする見学などのイベントが、展示に花を添えました。

クメール・ルージュ政権の時代及びその後の余波の中でカンボジア移民が経験した様々な体験について、日本のカンボジア人コミュニティや日本人の鑑賞者が新しい対話を始める機会をこの展示会は提供しました。これらの対話が、物理的・文化的境界を超え、より深く相互理解し受容する世界に向かって私たちが成長する助けになる事を、レイ・ファウンデーションは願っています。

គម្រោង «រស់រាន ជំពូក៤» របស់សិល្បករ​ គឹម ហាក់ បានដាក់តាំងបង្ហាញនៅ Spiral Garden ក្នុងទីក្រុងតូក្យូ ចាប់ពីថ្ងៃទី​១៩ ដល់ថ្ងៃទី ២៨ ខែសីហា និងនៅ Elevated Studio-A Gallery ក្នុងទីក្រុង យូកូហាម៉ា ចាប់ពីថ្ងៃទី ០៩ ដល់ថ្ងៃទី ២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២។ ជាមួយគ្នានឹងការបើកកម្មវិធីយ៉ាងរលូន ពិព័រណ៍នេះនាំមកជាមួយនូវកម្មវិធីផ្សេងៗ ដែលក្នុងនោះមាន ការសម្តែងសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរ វេទិកាសាធារណៈ សិក្ខាសាលាជាមួយនឹងយុវជន និងទស្សនកិច្ចពិព័រណ៍សម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក។

ពិព័រណ៍នេះបានផ្តល់ឱកាសដល់សហគមន៍ខ្មែរក្នុងប្រទេសជប៉ុន និងទស្សនិកជនជប៉ុន ឱ្យចូលរួមក្នុងកិច្ចសន្ទនាអំពីបទពិសោធន៍ចម្រុះនៃជនអន្តោប្រវេសន៍សញ្ជាតិកម្ពុជាក្នុងអំឡុងពេល និងក្រោយរបបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំទៅ។ ក្តីសង្ឃឹមរបស់ Rei Foundation Limited គឺកិច្ចសន្ទនាទាំងនេះនឹងជួយយើងទាំងអស់គ្នាធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅមុខដោយការយោគយល់អធ្យាស្រ័យ និងទទួលស្គាល់កាន់តែខ្លាំងឡើង មិនថាគ្រប់គ្នាមកពីណា ឬប្រកាន់ខ្ជាប់នូវវប្បធម៌អ្វីឡើយ។